Nadir bitkilerden biri olan orkidelerin insanları hayrete düşüren üreme sistemi vardır. Bazı orkide türleri, üremek amacıyla kullandıkları çiçek tozlarını karşı cinsteki bitkiye ulaştırmak için ''aracı'' kullanırlar. Bu aracılar da genellikle bitkideki nektarı emmeye gelen böceklerdir. Doğadaki bir çok bitki türünün de kullanıldığı bu üreme sistemi genellikle şöyledir:
Bitkideki cazip bal özünü emmeye gelen bir böcek bitkinin çiçek tozu kesesinin olduğu bölgeye konar. Bal özünü alırken ayakları ve antenleri çiçek tozlarına bulaşır ve diğer çiçeğe konduğunda ulaştırdığı bu tozlar sayesinde cezbettiği böcekler kanalıyla yollar. Dolayısıyla bu yöntemle çoğalan orkideler için bal özü türünün devamı için hayati önem taşıyan bir maddedir.
Peki bu yöntemle çoğalan, ama bal özüne de sahip olmayan bir bitkinin durumu ne olabilir? Ophrys speculum isimli orkidenin durumu işte buna örnektir. Bitkinin böcekleri kendisine çekecek bir bal özü salgısı yoktur. Ama bitkinin bir başka özelliği onun da diğerleri gibi çoğalabilmesine olanak tanır. Bu özellik, çiçeğin şeklidir.
Çiçeğin alt dudağı renk, şekil ve hatta üzerindeki sık tüylere varıncaya kadar kanatları açık dişi bir yaban arısına benzemektedir. Erkek yaban arısı çiftleşmek amacıyla bir dişi aradığında, orkideden yayılan çekici kokunun da etkisiyle çiçeğe yönelir. Her şeyiyle tam bir dişi yaban arısına benzeyen çiçeğin alt dudak kısmına konar ve onunla çiftleşmeye çalışır. Bu sırada tam kafasının hizasındaki çiçek tozlarının bulunduğu bölüme de değer ve çiçek tozları kafası ve antenlerine bulaşır.Arı bir süre sonra bu çiçek tozlarıyla beraber orkidenin üzerinden havalanacak ve kendisini cezbedecek olan başka bir orkideyi gördüğünde aynı işlemi tekrarlayacaktır. Bu esnada yüne tam kafasının hizasına gelen üreme organına başındaki antenlerinde ki tozları bırakacak ve orkideyi döllemiş olacaktır.
Tasarımdaki mükemmellik...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder