20 Mart 2013 Çarşamba

Arı Taklidi Yapan Orkideyi Gördünüz mü?

   Nadir  bitkilerden biri  olan  orkidelerin  insanları  hayrete  düşüren  üreme  sistemi  vardır.  Bazı   orkide  türleri,  üremek  amacıyla  kullandıkları  çiçek  tozlarını  karşı  cinsteki  bitkiye  ulaştırmak  için  ''aracı''  kullanırlar.  Bu aracılar  da  genellikle  bitkideki  nektarı  emmeye  gelen  böceklerdir.  Doğadaki  bir  çok  bitki  türünün  de  kullanıldığı  bu üreme  sistemi  genellikle  şöyledir:

     Bitkideki  cazip   bal özünü emmeye  gelen  bir  böcek  bitkinin  çiçek  tozu  kesesinin  olduğu   bölgeye  konar. Bal  özünü  alırken  ayakları  ve antenleri  çiçek tozlarına  bulaşır  ve  diğer  çiçeğe  konduğunda  ulaştırdığı  bu  tozlar  sayesinde  cezbettiği  böcekler  kanalıyla  yollar.  Dolayısıyla  bu  yöntemle  çoğalan  orkideler  için  bal  özü  türünün  devamı  için  hayati  önem  taşıyan  bir  maddedir.
       Peki  bu  yöntemle  çoğalan,  ama  bal  özüne   de  sahip  olmayan  bir  bitkinin  durumu  ne  olabilir? Ophrys  speculum  isimli  orkidenin  durumu  işte  buna  örnektir.  Bitkinin  böcekleri  kendisine  çekecek  bir  bal  özü  salgısı  yoktur.  Ama  bitkinin  bir  başka  özelliği   onun  da  diğerleri  gibi  çoğalabilmesine  olanak  tanır.  Bu  özellik, çiçeğin  şeklidir.

       Çiçeğin  alt  dudağı  renk,  şekil  ve  hatta  üzerindeki  sık  tüylere  varıncaya  kadar  kanatları  açık  dişi bir  yaban  arısına  benzemektedir. Erkek  yaban  arısı  çiftleşmek  amacıyla  bir  dişi  aradığında,  orkideden yayılan  çekici  kokunun  da  etkisiyle  çiçeğe  yönelir.  Her  şeyiyle  tam  bir dişi  yaban  arısına  benzeyen  çiçeğin  alt  dudak  kısmına  konar  ve  onunla  çiftleşmeye çalışır.  Bu  sırada  tam  kafasının  hizasındaki  çiçek  tozlarının  bulunduğu  bölüme  de  değer  ve  çiçek  tozları  kafası    ve  antenlerine  bulaşır.Arı  bir  süre  sonra  bu  çiçek  tozlarıyla  beraber  orkidenin  üzerinden  havalanacak  ve  kendisini  cezbedecek  olan  başka  bir   orkideyi  gördüğünde  aynı  işlemi  tekrarlayacaktır.  Bu esnada   yüne  tam  kafasının  hizasına  gelen  üreme  organına  başındaki  antenlerinde ki  tozları  bırakacak  ve  orkideyi  döllemiş  olacaktır.
 
     Tasarımdaki  mükemmellik...

       

Hiç yorum yok: